Brandnetelgier maken en gebruiken

Activiteit: Research planten (koken)

Kerndoel: Voelen, ruiken, leren over voedingsstoffen

Groep: Middenbouw, Bovenbouw

Aantal kinderen: Klas in groepjes.

Tijd: 30 minuten

Seizoen: Voorjaar

Waar: Buiten 

Materiaal: 

• Handschoenen
  
• Jonge brandnetels die nog niet in bloei staan
  
• Grote plastic emmer
  
• Regenwater
  
• Tegel
  
• Roerstok
  
• Maatbeker en fles om de gier in de bewaren.
  
• Jonge brandneteltoppen (voor het afsluiten van de les met Brandnetelthee)
  
• Kokend water/snelkoker
  
• Bekers

Randvoorwaarden:

• Ergens brandnetels kunnen oogsten.

Gerelateerde opdrachten

• Onkruid herkennen en determineren
  
• Bouw en groei van een plant.
  
• Kimchi maken
  
• Zuurkool maken

Opletten:

Kinderen waarschuwen voor de prikkels van brandnetels. Met het sap van weegbree kunnen we het branderige gevoel van de brandnetel tegengaan. (Adem inhouden en dan aanraken zou er ook voor kunnen zorgen dat je geen last krijgt van de branderigheid, maar is niet bewezen. Wel leuk om te proberen; wie durft?)

Wat gaan we doen

1. Van de wortel en stengel van de niet bloeiende brandnetel brandnetelgier maken. Van de toppen van de jonge brandnetels maken we brandnetelthee voor aan het einde van de les.
2. Wat is brandnetelgier? Dat is een vloeistof, gemaakt van brandnetels die gegist zijn en waar andere planten sterk van worden; een voedingsstof.
3. Laat de kinderen zien wat een brandnetel is en bekijk of ze wel of niet bloeien.
   
   
4. Trek er een (met handschoenen aan) uit de grond en laat zien dat ook de wortels behaard zijn. Vraag de kinderen wie de brandnetel durft aan te raken.
5. Kinderen doen handschoenen aan en verzamelen dan brandnetels die nog niet in bloei staan. Zorg dat er nog een stuk wortel aan zit.
6. Een grote hoeveelheid brandnetels in stukken knippen en in de grote emmer gooien. In de emmer de stelen en de bladeren met een stok of handschopje kneuzen. Plaats een gewicht op de gekneusde netels, bijvoorbeeld een tegel of een andere steen.
   
7. Vul de emmer met regenwater tot de netels net onder water staan. Zorg hierbij wel dat de emmer niet meer als 3/4 gevuld is. Straks gaat “het gier” schuim vormen en we willen niet dat de emmer overloopt.
8. Zet de emmer op een half zonnige plaats weg niet te dicht bij de school. Na een tijdje komt een beetje stank uit de emmer en dat wil je niet om de haverklap in je neus. 

   

9. Iedere dag gaat een leerling roeren in het goedje. Wanneer de steen je hindert, kun je hem verwijderen. Ze zullen het leuk vinden hoe hard dat gaat stinken. Ga ook af en toe met de hele groep ruiken bij de emmer.
   
10. Wanneer de brandnetelgier klaar is giet je de gier in flessen.
    
11. Sluit de les af met het gezamenlijk drinken van een kop brandnetelthee.

Achtergrondinformatie leerkracht

Gebruik regenwater, dit is beter voor het brouwsel.

Het mengsel heeft tot drie weken nodig bij koude temperaturen om optimaal te zijn, in de zomer doe je er maar 10 dagen over. Na een paar dagen begint de brandnetelgier te fermenteren. Het fermenteren gaat gepaard met schuimvorming. Goed nieuws, want dat is het signaal dat alle voedingsstoffen vrijgegeven worden aan het regenwater. Stopt het bubbelen, dan is je brandnetelgier klaar. Zeef het mengsel af en gebruik je brandnetelgier 1 deel op 10 delen (regen)water bij het water geven of gebruik brandnetelgier 1 deel op 20 delen water in de moestuin of schooltuin als meststof. Gebruik een maatbeker.

Fermenteren: het afbreken van biologische stoffen (brandnetels) tot eenvoudigere stoffen, in afwezigheid van zuurstof. Daarom is er een tegel op gelegd. Micro-organismen zoals bacteriën en schimmels staan bekend om hun vermogen organische stoffen af te breken en doen hun werk. Het gebeurt ook met etenswaren, ons lichaam neemt door fermentatie moeilijk verteerbaar voedsel makkelijker op. Bekende gefermenteerd producten: Yoghurt, kaas, bier, brood, tempeh, zuurkool, kimchi, wijn en azijn. Brandnetels worden vooral gezien als onkruid. Dit omdat de plant zich erg snel vermenigvuldigt en hij ook nog eens bij het aanraken voor een branderig gevoel zorgt.

Doordat we brandnetelgier gaan maken kunnen we ook de positieve kant van de plant laten zien. Brandnetelgier zorgt ervoor dat de bladeren van planten harder worden en daarmee minder aantrekkelijk voor bladluizen. De gier versterkt planten zelf ook, waardoor ze minder vatbaar worden voor schimmels en ziekten. Daarnaast geeft de brandnetelgier het bodemleven een oppepper door de stikstof in de gier. Check voor gebruik welke gewassen in de schooltuin wel of niet tegen brandnetelgier kunnen. Wortelgewassen, peulgewassen en rozen niet. Bladgewassen, tomaten, komkommers, kool, selderie, prei, fruitbomen, bessenstruiken wel.